“Een juweel van een kerkhof uit de 18de eeuw”

“Zorgen om kaalslag op begraafplaats” kopte De Limburger op de voorpagina van 28 okt. j.l. Deskundigen hadden Vlodrop uitgekozen om eens flink uit te pakken tegen het rücksichtslos ruimen van graven waarvoor niet meer wordt betaald. Dit gebeurt in heel Limburg. Behoud van bijzondere grafmonumenten en graven als cultuurhistorisch erfgoed staat in Limburg niet hoog op de agenda. Aan het woord is de Stichting Funerair erfgoed Limburg (SFEL) (Lees: Monumentenzorg, specifiek voor begraafplaatsen en kerkhoven). Bijzondere grafmonumenten zijn die grafzerken, die vanwege hun kunststijl het behouden waard zijn. Ook de graven van personen die een bijzondere rol hebben gespeeld  in de geschiedenis van hun dorp of stad. Slechts 6 % van de parochies en 1/3 van de gemeenten hebben een lijst met bijzondere graven. Bedroevend. Dat de genoemde stichting juist Roerdalen en specifiek Vlodrop uit koos is gissen. Bekend is dat Roerdalen alle funerair en klein religieus erfgoed de monumentale status wil ontnemen. Onbegrijpelijk voor een gemeente die toerisme, beleving, monumenten en idyllische plekjes zegt te promoten. Maar Vlodrop is in veel zaken een dorpje van uitersten. De paginagrote foto van de gemeentelijke begraafplaats, met hier en daar nog wat grafstenen staat in schril contrast met het door de stichting “een juweel van een kerkhof uit de 18^de eeuw” genoemde Oude Kerkhof aan de Kerkstraat. Gered door vrijwilligers!  Vleiende woorden voor kerkbestuur en vrijwilligers. Reeds 12 jaar zijn beiden in overleg en in arbeid om op het Oude Kerkhof alle monumentale en cultuurhistorische elementen te behouden, in originele staat terug te brengen of minimaal te versterken. Beiden betaalden hiervoor een hard gelag! De vrijwilligers qua gezondheid (vele duizenden zware arbeidsuren) en het kerkbestuur qua geld.(meer dan een ton). Maar dan heeft Vlodrop ook wat! En wat dan wel? Een mooi klein goed onderhouden dorpskerkhofje. Gemeentelijk monument sinds 2012.  Met de mogelijkheid tot begraving en as bijzetting in een Urnengrafje. Ook is er de mogelijkheid om te worden begraven in een bestaand graf (waardoor de aanwezige monumentale steen behouden kan blijven) of een urn bijzetting in een bestaand graf. Er worden geen grafzerken geruimd!!!, wat de uitstraling van een oud kerkhof enkel ten goede komt. Nieuwe grafzerken kunnen in de hoogte meerdere afmetingen hebben. Ook een kerkhofje met ‘moderne’ mogelijkheden.      Cultuurhistorie in een notendop.

De oude sacristie werd volledig gerestaureerd. Dak en bovenste gedeelte van alle muren waren volledig rot en moesten worden afgebroken. Ramen werden vernieuwd, (de deur met kozijn kon gelukkig worden behouden), de diefijzers aangepast, nieuw dakbeschot aangebracht (de planken hiervoor werden speciaal gemaakt omdat de bestaande maat niet meer in de handel was,

Op het kerkhof werden enkele mooie bomen geplant. Het sterk verwaarloosde kinderkerkhofje kreeg een volledige opknapbeurt en kwam weer (als oorspronkelijk) 30 á 40 cm hoger te liggen.  De structuur van het hele kerkhof werd zichtbaar gemaakt door het handmatig plaatsen van een kleine twee km. tegels (in de maten 60/40, 50/50, 40/40 en 30/30 cm.)

We kennen ook diverse bijzondere graven: Nog een zevental graven van oorlogsslachtoffers, Het graf van Gerard Krekelberg (1864-1937, tekstschrijver van het Limburgs volkslied. Het graf van de vroedvrouw Maria Barbara Ummels,  die mee hielp om honderden Vlodroppenaartjes op de wereld te zetten. De grafkelder (ontdekt tijdens de renovatie) van pastoor Martinus Janssen (1793-1852) met grafsteen in de muur van de oude sacristie. De graftombe van de Baron Joannes Ludovicus van Scherpenzeel-Heusch (1799-1872) Het poortje van de baron werd door een vrijwilliger volledig vernieuwd (gemeentelijk monument). Grafsteen én gedenksteen van burgemeester Johannes Maessen (1834-1897) (De twee kruisen tegen de oude sacristie). Zijn lichaam werd in een zinken kist vanuit Keulen naar Vlodrop vervoerd. Het niet meer zichtbare doch nog aanwezige graf van mevr. (De) Simon, geb. Cox bewoner van het Steenen Huys) * ???? – † 1796, die onder het priesterkoor ….“naast de treden van den altaar….” werd begraven omdat ze de grond voor dit kerkhof aan de kerk geschonken had. De in de oude sacristie ingemetselde grafsteen van de meest bekende pastoor van Vlodrop (Limburg?): Pieter, Paulus Eerens (1754—1821) De oorspronkelijke plek van het graf is onbekend. Hij was pastoor, arts, apotheker en vader. Het graf van Pastoor Peter, Josef Martens (1870-1948), bouwpastoor van onze huidige St. Martinuskerk (1929/30). Pastoor M. J. Petrus Kissels (1898-1964) Na de oorlog de  wederopbouwpastoor van dezelfde kerk. (Vlodrop, met de eerst herstelde kerk van  Limburg!)  Het graf van Pater Joseph Mulders (1908-1962) van Rentelaarshof.  Het driedubbele graf van Willem G. Cuypers, Priester en Rector St. Vincentius Ziekenhuis te Keulen (1908-1964);  De door inzet van de vrijwilligers nog aanwezige grafsteen van priesterstudent Jacqus Tegels ( 1926-1942) tegen de oostelijke muur. Zo kunnen we nog tientallen bladzijden vullen. Aan( cultuur)historie op ONS kerkhof dus geen gebrek.  Ik gaf al aan dat we ook verdwenen of in de vergetelheid geraakte elementen en gebeurtenissen hebben teruggehaald. Letterlijk werd het kruisje uit 1652 weer teruggeplaatst op het Oude Kerkhof. Een gietijzeren kruis staat in de planning om weer naar de oorspronkelijke plek terug te komen. Een klein kindergrafje werd aangelegd langs de oostelijke muur. Dit is de plek waar tot 1959 levenloos geboren en ongedoopte kinderen werden begraven. Er werd een door de vrijwilligers ontworpen grafsteen geplaatst langs dezelfde muur om ook de volwassen niet gedoopte overledenen te gedenken. Er werd een mooi kruisbeeld aan de buitenmuur van de oude sacristie bevestigd. Het centrale kerkhofkruis op de muur van het oude priesterkoor werd weer voorzien van een mooie (kunststof) corpus. Er werd een bijzonder nieuw stalen kruis, door de vrijwilligers ontworpen en vervaardigd, geplaatst bij de nieuw ingerichte afscheidsplaats (onder de toren van het oude kerkje). Bijzonder, omdat het zicht op het oude kerkhofkruis niet door dit nieuwe kruis wordt belemmerd. Er werd ook een mooi oorlogsmonument geplaatst en onthult. Ook dit monument bevat een ‘open kruis’ waardoor de centrale zichtlijn over het gehele kerkhof aanwezig is gebleven. De helft van de eeuwenoude ommuring werd, inclusief de oude smeedijzeren poorten, vakkundig gerestaureerd en in de oude staat teruggebracht. De onooglijke groenafvalbak werd verwijderd.

Ons Oude Kerkhof, door deskundigen “een juweeltje” genoemd, mag gezien worden als voorbeeld voor heel Limburg!

Dus geminde Roerdale:

Waem aan de sjtatus van ôs kirkhaof kump, dae kump aan ôs!!!